کاوش موضوع قیاس

قیاس، قیاس منطقی یا قیاس استنتاجی نوعی استدلال منطقی از کل به جزء است که از استدلال استنتاجی برای رسیدن به یک نتیجه‌گیری بر اساس دو گزاره که قبلاً صحیح فرض گرفته شده‌اند یا صحتشان به اثبات رسیده است، استفاده می‌کند. اگر مقدمه‌های استدلال قیاسی درست باشند، نتیجهٔ به دست آمده نیز حتماً درست است. قیاس، بر اساس قدیمی‌ترین تعریف خود (که توسط ارسطو در کتاب ۳۵۰ پیش از میلادش، یعنی کتاب قیاس تعریف شده است)، زمانی رخ می‌دهد که دو مقدمهٔ صحیح (گزاره یا حکم) به‌طور معتبر منجر به یک نتیجه‌گیری یا موضوع اصلی که استدلال قصد دارد به آن برسد، شوند. به عنوان مثال، با دانستن اینکه همهٔ انسان‌ها فانی هستند (کبری) و اینکه سقراط یک انسان است (صغری)، می‌توانیم به‌طور معتبر نتیجه بگیریم که سقراط فانی است. استدلال‌های قیاسی معمولاً به شکل مجموعه جملاتی که در سه خط ترتیب داده شده‌اند، نمایش داده می‌شوند: همهٔ انسان‌ها فانی هستند. سقراط یک انسان است. بنابراین، سقراط فانی است. در دوران باستان، دو نظریهٔ استدلال قیاسی رقیب وجود داشت: قیاس ارسطویی و قیاس رواقی. از قرون وسطی به بعد، تمایز میان قیاس حملی و قیاس در معنای عام خود، نامحسوس بوده و معمولاً این دو به جای یکدیگر استفاده می‌شدند. از این رو، قیاس در طول تاریخ، هستهٔ مرکزی استدلال استنتاجی بوده است که در آن حقایق با ترکیب گزاره‌های موجود تعیین می‌شوند؛ برخلاف استدلال استقرایی که در آن حقایق با مشاهدات مکرر پیش‌بینی می‌شوند. قیاس، در برخی محافل آکادمیک، پس از کارهای گوتلوب فرگه، به‌ویژه کتاب مفهوم‌نگاشت (۱۸۷۹) او جای خود را به منطق محمولات مرتبه اوّل داده است؛ امّا همچنان قیاس، در اغلب مواقع، به عنوان روشی برای دستیابی به استدلال منطقی معتبر، ارائهٔ پیش‌درآمد به منطق و دستیابی به تفکر شفاف برای مخاطبان عمومی مفید خواهد بود.... بیشتر در ویکی پدیا